kolk aktuell inhalt dieser seiten alle angebote videon multimedia arbeitsgruppe spontantheater der reitschule bern
  D'Bärner Stadtvagante: Original Text  
 

Vorwort:

Dieses Märchen wurde eigens für den Auftritt von Trudi Gerster geschrieben und ist hier in der Urfassung abgedruckt, die der Interpretin als Vorlage diente. Anlass zur Einladung der Märchenkönigin gab das Jubiläumsprogramm "Jukebox" zum zehnjährigen Bestehen des autonomen Kulturzentrums Reithalle in Bern.

Die ehemalige städtische Reitschule in Bern galt lange Jahre als Abbruchobjekt und wurde 1980 für kurze Zeit als autonomes Kulturzentrum genutzt. Nach der polizeilichen Räumung 1981 wurde die Reitschule auf Anweisung der Stadtbehörden mit einem Stacheldraht eingezäunt und ein Jahr lang rund um die Uhr bewacht. Im Herbst 1987 wurde die Reitschule als autonomes Kulturzentrum wiederbelebt.

 

D'Bärner Stadtvagante

Erster Teil

Es isch emol en König gsy, de hett imene wunderschöne Schloss gwohnt. Das Schloss isch z'mittst imene Städtli gstande, wo fascht rundum vomene Fluss isch igrahmet gsy. Im Schloss hetts e huufe Ross gha, die schönschte i dr ganze Umgebig. Dene Ross isch es langi Johr recht guet gange, me isch zemä go usrite und hett's gmüetlich gha mitenand. Wenn's nid schö Wetter isch gsy, hend sich alli Ross i de grosse Halle vom Schloss troffe und hend zemä Schpili gmacht.

Aber dr König isch mit em Alter immer luunischer worde. Er hett nume no a sich denkt und wölle dr mächtigschti und richschti König werde. Eines Tages hett er alli sini Beroter zu sich grüeft und gseit:

König: Putzed öiri Ohre und losed mir emol guet zue: Ich wott die gröschti Zuefahrtsstross zu öisem Schloss baue, so ne grossi Schtross, wie's niene git uf dr ganze Welt. Nemed alli Ross us dr Halle, jetzt isch fertig mit Vergnüege, jetzt wird gschaffet.

Und so sind alli Ross vor d'Wäge gschpanned worde und hend vo do a müesse schweri Schtei ume schleickä vom Morge früeh bis am Obe schpot. Und Hafer hetts nu no jede zweite Tag geh.

Wo denn die Schtross isch fertig gsy, und alli Ross gmeint hend, jetzt chönnt me doch wider emol es bitzeli usruebe und feschtä, hett dr König wieder alli sini Beroter zu sich grüeft und gseit:

König: Nüt isch mit fuulenze, jetzt wird witer gschaffet. Ich wott no meh Schtrosse rund um mys Schloss ume: Eini links ume, und eini rechts ume. Und wenn ihr fertig sind, denn bauet mir no e Brugg vor mis Schloss, do tüend mir denn en Isebahn druf ue, wo me chan uf ds Schloss abeluege.

Do sind alli Ross ganz trurig gsy. Me hett sogar gmunklet, dr König wöll no en Tunnel baue, nume zum no meh Verkehr i d'Stadt ine z'bringe. Eines Tages, es isch grad wieder emol bsunders streng gsy zum schaffe, und Ross hend gschwitzt obwohl es tüüf im Winter isch gsy, hett z'ältischte und gschitschte Ross, de Fallada, alli Tier vom Hof zu sich grüeft. Es sind denn nid alli Tier cho, vili hend Angscht gha. Me hett gwüsst, dass me bestroft oder fischiert wird, wenn me das macht.

De Fallada hett gwartet, bis alli Tier sind ruhig gsy. Denn isch er uf d'Hinterbei gschtande und hett agfange redä zu de versammlete Tier:

Fallada: (Wieher) Liebi Fründ, ich glaube, dr Zytpunkt isch cho, wo mir öppis müend mache, wenn mir nöd wend a dere strenge Arbeit z'grund go. Mir müend üs wehre und mit em König redä. Mir wönd meh z'fressä und vor allem meh Freizyt. Und mir wönd wieder i die grossi Halle go Feschtli mache und's schön ha zemä. Wenn mir das nöd chönnd ha, denn wend mir au kein König meh und überhaupt keini Chefä. (Wieher)

Tier hend alli mit em Chopf gnicked und gseit: Jo das stimmt eigentlich, de Fallada hett scho recht, mir müend öppis mache, so cha's nöd witer go. Und denn sind's alli zeme i die grossi Rythalle vom Schloss gange und hend es Fescht gmacht - ohni dr König z'froge.

Under de Tier hetts aber en Verröter gha, de isch zum König gange und hett im alles brichtet. Do isch dr König fuchstüfelswild worde und hett befohle, dass em Ross Fallada söll dr Chopf abgschlage und a dr Schlossmuur agnaglet werde. Er hett allne sine Polizischte und Henker en Chnüppel aus dem Sack ge. Die sind loszoge, hend de Fallada gfange gno, hend ihm dr Chopf abschlage und a d'Schlossmuur ufe gnaglet.

Nachdem die bluetigi Tat isch vollendet gsy, hett dr König befohle, dass alli Tier zum abgschlagnige Chopf müend cho und verspreche, dass sie sich nie meh wönd gege ire König uflehne.

Wo denn alli Tier under em abgschlagnige Chopf vom Fallada sind versammlet gsy, und dr König grad hett wölle afange schimpfe mit de Tier, isch es uf eimol dunkel worde am Himmel, und es schauderhafts Gewieher isch vo de Schlosswand abe erklunge. Alli hend verschreckt zum Chopf vom Fallada ufe gluegt, und de hett plötzlich agfange redä:

Fallada: (schauderhaftes Wiehern) Das Schloss söll verwunsche werdä. Es söll für immer in en tüüfä Schlof falle. Niemer söll meh chönne i dem Schloss wohne, bis dass öpper chunnt, wo kein Chef und kein Boss meh wott ha. (Wieher)

Chum hett de Fallada das gseit gha, isch en grelle Blitz dure Himmel zoge. Es hett donneret, und vom Himmel obe abe hett sich dr Schlof langsam wie en Nebel uf z'Schloss abegleit. De Nebel hett wahnsinnig brennt i de Auge, und allne hetts us de Auge träned wie Wasserfäll. Me hett au fascht nümm chönne schnuufe, so giftig isch de Nebel gsy.

Drumm sind alli zeme vom König bis zum unterschte Wasserträger, aber au alli Ross und alli andere Tier schnuerstracks und was gisch was hesch zum Schlosstor use gflüchtet und drvo gschtobe. Vo do a isch niemer meh i das Schloss ine cho. Dr König hett sich im Erlacherhof nöi igrichtet und hett verbote, dass je wieder öpper i d'Nöchi vom alte Schloss ane dörf. Er hett befohle, dass es dichts Dornegebüsch apflanzt wird, und dass z'Schloss rund um d'Uhr söll bewacht werde.

 

Zweiter Teil

Langi Johr isch das verwunschene Schloss im Schlof ver-sunke gsy und fascht wär's vergesse gange. Z'Dornegestrüpp isch immer wuchtiger worde, und dr Zuegang zum Schloss isch streng bewacht gsy. Niemer hett i d' Nöchi vom Schloss ane dörfe, dr König hett's schtreng verbote gha. Mengmol hett me aber i dr Nacht es schuurligs Wiehere ghört vom Schloss her. So dass immer wieder Lüt bi de Polizei aglüte hend, si söll doch öppis mache gege de Lärm.

Im Städtli hett au en Esel gwohnt, wo scho langi Zyt bi sim Meischter i dr Schrinerei gschaffet hett. Dr Meischter selber isch immer uf de fuule Hut umeglege und dr Esel hett alles selber müesse mache. Schpot am Obe, wenn er mit dr Arbeit isch fertig gsy, hett er denn au no müesse Abrechnige mache und putze. So isch er fascht gar nie zum schlofe cho. Statt Dank hett er vom Meischter aber immer nume es Gschimpf ghört, und nid selte hett er ganz ohni Grund au no grad eis a d'Ohre übercho. Das hett im Esel gar nöd passt, und er isch immer truuriger und unlidiger worde.

Eines Tages hett dr Esel wider emol müesse Möbel über d'Brugg i d'Schtadt ine lifere. Uf em Heiweg hett er es bitzeli g'schlerpelet und isch so ganz noch am Schloss verby cho. Es isch scho Nacht gsy, dunkel und fascht es bitzeli gfürchig.

Uf eimol hetts ihn dünkt, er ghöri e Schtimm vom Schloss her rüefe. Er isch ganz still gschtande, hett sini lange Ohre gschpitzt und dr Schnuuf aghalte, zum besser chönne z'lose. Do hett er es Wiehere ghört und e Schtimm wo rüeft:

Fallada: (Wieher) Hie bi mir im Schloss - gits kein Chef kein Boss. Wenn dir das tuet gfalle - chum ine i die Halle. (Wieher)

Im Esel sind die Wort nümm usem Sinn. Wo er wieder deheim im Schtall gschtande isch, und s'ihn grad wieder emoll so richtig gschüttlet hett vor Hunger und Chälti, hett er zu sich selber gseit:

Esel: Ich arme Esel was ich bin,

so macht doch z'Lebä gar kein Sinn.

Ich wott min eigne Meischter sy,

drum gang ich jetzt bim Schloss verby.

Ohni no einmal um sich z'luege, isch dr Esel ab und drvo.

Nachdem er öppe e Viertelschtund stadtiwärts galoppiert isch, hett er emol müesse ahalte zum es bitzeli z'verschnufe. Uf eimol hett's ihn dünkt, es schtinki unverschämt nach Bier. Do gseht er en verzottlete Hund am Wegrand ligge und schnarchle.

De Hund hett es farbigs Fehli gha und es Tüechli ume Hals, und er hett würklich furchtbar gschtunke. Dr Esel hett scho wölle witergo, do isch dr Hund ufgwachet. Er hett lang und luut gähnet und en gwaltige Görps gmacht.

Hund: (Görpst) So du alte Esel du, au no unterwegs?

Esel: He jo ...

hett dr Esel g'antwortet,

Esel: ... ich bi vo dehäim abghaue will ich's bi mim Meischter nümme usghalte ha. Jetzt gang ich i d'Stadt zum verwunschene Schloss, dört gebs schiints kein Chef.

Hund: Jo was, das isch jo nöd wohr ...

hett dr Hund g'antwortet,

Hund: ... das wär au no öppis für mich, so ohni Chef. Ich bi nämlich us dr Hundeschuel use gfloge, will ich nöd ha wölle apportiere. Ich bin doch kein Pudel, weisch was i meine? Ich glaub, ich chumme mit Dir zum Schloss. (görpst)

Dr Esel isch iverstande gsy. Zwar hett ihm de verruechti Gsell nöd so recht wölle gfalle. Aber so im Dunkle isch es halt doch guet, we me nid ganz ällei isch.

Die zwei sind witergange, bis si zum Fluss sind cho. Dört isch es chlises Chätzli am Ufer ghöcklet. Immer wenn dr Mond hinter de Wolke füre güxlet hett, und's gnueg Liecht hett gha, hett das Chätzli sin Strehl füre gholt, hett sis Spiegelbild im Wasser aglueget und hett sich putzt und gstrehlt. Dr Hund hett lut glachet, won er das gseh hett, er isch jo selber gar en strupplige gsy. D'Chatz hett sich beleidigt umdreiht und gseit:

Katze: Du würdsch di gschider selber emol e chli putze du zottlige Dreckspatz du. Und überhaupt, was mached ihr zwei eigentlich z'mittst i de Nacht do unde am Fluss?

Dr Esel hett g'antwortet:

Esel: Mir gönd i d'Stadt zum verwunschene Schloss, will mir beidi kein Chef meh wönd ha. Chunnsch au mit?

Katze: Also ich ha no nie en Chef gha ...

hett Katz gseit,

Katze: ... und ich wott au nie eine. Aber ich chume gern mit, mir isch es sowieso ziemlich langwilig.

Do sind's z'dritt dur de Fluss gschwumme, und wills so e starchi Schtrömig hett gha, hett sich dr Hund am Schwanz vom Esel ghebet, und d'Chatz hett sich am Schwanz vom Hund ghebet, und das hett so luschtig usgseh, dass dr Mond grad chli hett müesse schmunzle.

Am andere Ufer hend si sich zerscht emol z'Wasser us em Fell gschüttlet, dass es nur so gschprützt hett. Denn sind's dr Flusshang ufe chraxlet, immer nöcher em Schloss entgegä. Wo si denn obe acho sind, hend si es luuts Gekrächze ghört, so dass es allne drü grad z'Fehli ufgstellt hett, schnuergrad gege Himmel ufe.

Hahn: Kikerikii, kikerikii, kikerikii ...

En stolze Güggel isch a dr Schtross gschtande, er hett sin Huet vor sich am Bode gha und luthals chräiet, als öbs ihm as Lebige gengt.

Katze: Jo brennt's irgendwo, oder warum machsch du so en Lärm?

Hett d Chatz frech gfroget.

Doch dr Güggel hett sich nöd us dr Rueh bringe lo. Er hett nöd emol ufglueget, sondern nume mit dem Schnabel es paar Notize uf sis Noteblatt g'chritzlet. Denn hett er witerchräiet. Noch emene Wili hett denn dr Esel g'froged:

Esel: Bisch jetzt grad beleidigt oder was? Mir hends jo nöd so gmeint.

Do hett dr Güggel g'antwortet:

Hahn: Ich lo mir vo nimerem meh öppis lo sege. Ich ha gnueg lang nach fremde Gige tanzet. Jetzt bin ich min eigene Chef, und wenn öi das nöd passt, denn chönned ihr jo go.

Die Wort vom Güggel hend de andere drü guet gfalle. Si hend im Güggel erklärt, dass si au kein Chef me wönd ha, und dass si zum Schloss gönd go fire und feschtä, und dass en Musiker do drzue grad no gfehlt heigi, er söll doch au mitcho.

So sind's denn z'viert witer zoge und hend sich cheibe guet verschtande. Si hend beschlosse, dass si vo jetzt a Bärner Stadtvagante wönd heisse, und dass si zum Schloss wönd go und für immer und ewig ohni Chef lebä.

I dr Schtadt isch es wie nes Lauffüür umegange, dass d'Bärner Stadtvagante ume geischtered, und dass me z'Nacht gschider nümm zum Huus us goht, vor allem nöd an Obigverchauf.

 

Dritter Teil

Wo die vier Stadtvagante vor em Schloss sind acho, sind's fascht e chli verschrocke. So viel Dorne hetts gha, dass me vom Schloss selber gar nüt meh gseh hett. Und uf der Zuefahrtsstross sind zwei grimmigi Polizischte gstande, mit Schild und Chnüppel.

Esel: Oha lätz ...

hett dr Esel gseit, wo n er die vile Dorne hett gseh.

Esel: Dasch meini nöd grad eifach, i das Schloss ine z'cho. Do müend mir öis aber grad tifig öppis ifalle lo.

D' Chatz hett gmeint, si wöll sich denn nöd öppe z'Fehli dreckig mache i dem Gschtrüpp und am Schluss no usgseh wie de Hund. Und dr Güggel hett gseit:

Hahn: Chömed, mir lueged doch emol i das Schloss ie!

Hund: Jo wie wotsch denn ineluege du dumme Güggel du. Das Gschtrüpp isch doch vil z'höch, do cha jo nöd emol dr Esel drüberluege

hett dr Hund ghässelet.

Hahn: Mir stönd denks ufenand ufe

hett dr Güggel schnippisch gseit.

Hahn: Dr Hund schtoht uf en Esel ufe, d'Chatz schtoht uf de Hund ufe und ich stoh z'oberscht uf d'Chatz. Denn sind mir grösser als das Dornegschtrüpp und i chan ineluege.

Und so hend sis denn gmacht. Dr Hund isch uf de Esel ufegumpet, d'Chatz isch uf e Hund ufe kletteret, und am Schluss hett dr Güggel en gwaltige Gump gmacht und isch uf d'Chatz ufe gflatteret. Wo denn die Tier ufenand obe gschtande sind, sind's zeme würklich grösser gsy als das Dornegschtrüpp. Dr Güggel hett dr Hals g'schtreckt, hett zum Schloss ane gluegt und ... en lute Göiss useglo.

Hahn: Oioioioioi ...

Was isch denn los, hend die andere gwunderig vo unde ufe gfroget.

Hahn: (stotternd) E e e n a a a b g g gschlagne

R R R Rosschopf

hett dr Güggel g'schtagelet.

Ab dem Lärm sind die beide Wächter ufmerksam worde und sind cho luege, was do los seig. Wo si aber die vier Stadtvagante ufenand obe hend gseh, sind sie furchtbar verschrocke. Si hend gmeint es seg en Lindwurm. Sie hend iri Chnüppel und Schilder weg gworfe und sind was gisch was hesch drvo gschtobe.

D'Stadtvagante hend glachet und sich uf d'Schultere klopft, immer z'obere im undere. Si hend aber scho gwüsst, dass es au ohni Wächter nöd eifach isch, i ds Schloss ine z'cho. Das Dorneschtrüpp isch eifach z'dicht gsy, nöd emol es Müsli hetti en Weg gfunde, so verwachse isch alles gsy.

Si hend lang g'werweised, was si jetzt chönted mache. Dr Güggel isch ungeduldig worde, hett wild mit de Flügel gflatteret und vo z'oberscht obe zum Schloss übere grüeft:

Hahn: Wie chönd mir id das Schloss ine cho? Mir wönd jetzt endlich ohni Chef nöimed wohne!

Chum hett dr Güggel grüeft gha, dass si ohni Chef wönd wohne, isch dr Himmel grau und dunkel worde. Es hett en gwaltige Blitz geh, so eine, wie's scho sechs Johr nümm geh hett. Und uf z'Mol sind im agnaglete Rosschopf sini Auge ufgange. Es isch de Chopf vom Fallada gsy, wo immer no a de Schlossmuur ghanged isch. De Fallada hett luut gwieheret und mit geischterhafter Schtimm grüeft:

Fallada: (Wieher) Wönd ihr en Chef? Wönd ihr en Boss?

und alli vier Vagante hend grüeft:

Alle Vaganten: Nei, nei, nei!

Fallada: Denn chömed ine i mis Schloss. (Wieher)

Und do hetts agfange ruusche und surre i de Luft, me hett Trummle ghört und Saxophon, Trällere und Megaphon. Und am Dornegebüsch sind uf eimol wunderschöni Blueme gwachse und gschpessigi Gräser. Die spitzige Dorne sind abe gheit und grad verfuuled. Und die vier Stadtvagante sind stolz ufenand obe i z'Schloss ine marschiert. Grad wie en vierstöckige Prinz.

I de Zwüschezyt hett me natürlich i dr Schtadt scho ghört gha, das öppis los isch bim Schloss, und e huufe Tier sind cho go luege, was do abgoht. Si hend iri Instrument mitgno und iri Werchzüg, und alli hend i ds Schloss ine wölle, ohni Chef go lebä. D' Polizischte, wo schpöter cho sind, hend nach emene Lindwurm gfroged, aber vo dem hett nimer öppis gwüsst.

Denn hend si alli zemä gessä, trunke und gfeschtet bis am andere Morge. Vo do a hend si denn johrelang versuecht, ohni Chef z'lebä. Das isch aber denn öppe nöd immer eifach gsy:

Dr Esel hett emol fascht selber wölle Chef werde, hett me verzellt. Und dr Hund hend's sogar use gworfe, will er immer im Hof sini Gschäftli gmacht hett. Dr Güggel isch uf Tournee gange, dass er emol öppis chan verdiene, und i de Chatz sind die langwilige Sitzige bald emol z'viel worde, und si isch uszoge us em Schloss. Es sind aber immer wider nöii jungi Tier cho go Stadtvagante si. Und dr König, de hett sich unterdesse rotgrüen gärgeret. Er hett aber schnell gmerkt, dass er im alte Schloss nüt meh verlore hett.

Ende

© Martin Senti 1998